A
admin
Guest
Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) – Eğitim Islahatı Teşebbüsü (ERG), “Eğitimde Fırsat Eşitliği” başlığıyla 1-3 Aralık’ta yapılan ve “okul öncesi çocuklara din eğitimi verilmesi” istikametinde tavsiye sonucu alınan 20. Ulusal Eğitim Şurası’na ait kıymetlendirme yaptı.
Yapılan değerlendirmede, “Erken çocukluk devrinde, din, ahlak ya da kıymetler eğitimi ismi altında, bu öğelerin çocuklara tanıtılması ve/veya empoze edilmesi, çocuğun zihninde mana veremediği kanıların yahut karışıklığın, kimi birtakım da endişelerin oluşmasına yol açabilir.” sözleri kullanıldı.
Çocukların erken devirde soyut öğeleri anlamdıramayacağı vurgulanan açıklamada, “Belirli bir dine yönelik tanıtılan öğeler (tanrı, dualar, cennet, cehennem, ibadet gibi) toplumdan topluma ve farklı inanç kümeleri içinde değişmekte ve birebir toplulukta bile herkes tarafınca tıpkı biçimde algılanmamaktadır. Ayrıyeten, bilimsel alanyazının işaret ettiği üzere, çocuklar erken çocukluk periyodunda soyut öğeleri anlamlandıramaz ve daha epeyce somut objeler üzerinde düşünürler” denildi.
Bianet’in haberine göre şûrada gündeme gelen “değerler eğitimi” ve “ahlak eğitiminin”, kozmik tarifine ve bilimsel eğitim yaklaşımlarına uyacak biçimde kurgulanması gerektiğine işaret eden ERG ve AÇEV, din eğitiminin ise bu vakitte çocuklara verilecek eğitimin ortasında yer almamasını vurguladı.
Açıklamadan öne çıkan noktalar şöyleki:
“Çocuklardan dini kurallara göre hareket etmelerini beklemek genel eğitim yaklaşımına uymaz”
“Gelişimsel özellikleri niçiniyle, çocuklardan erken çocukluk devrinde, bu olguları/kavramları anlamalarını ve hatta aşikâr dini kurallara nazaran hareket etmelerini beklemek genel eğitim yaklaşımının da maksatlarına uymaz.
Kelam konusu tavsiye sonucu hem çocuk gelişimi bakımından tıpkı vakitte din yahut inanç özgürlüğü ile çoğulculuk unsuru ve ayrımcılık yasağı bağlamında sıkıntılıdır. “
“Çocuklar ailelerinden ve mensubu oldukları topluluklardan bağımsız olarak da hak sahipleridir”
“Birleşmiş Milletler Din yahut İnanç Özgürlüğü Özel Raportörü, çocukların “ailelerinden ve mensubu oldukları topluluklardan bağımsız olarak da hak sahipleri” olduğunu vurgular; Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi (ÇHK) ise çocukların kendilerine dair karar süreçlerine iştirak haklarını, bu hakkın yaşla sonlandırılmaması gerektiğinin altını çizerek garanti altına alır.”
Çocukların kendilerini söz edebilmeleri ve iştirak sağlayabilmeleri için onlara “şeffaf ve bilgilendirici, istekli, saygılı, ilgili, çocuk dostu, kapsayıcı, eğitimle desteklenmiş, emniyetli ve riske karşı hassas ve hesap verebilir” ortamlar sağlamak devletlerin nazaranvidir.
Birleşmiş Milletler Din yahut İnanç Özgürlüğü Özel Raportörü’nün vurguladığı üzere mevcut eğitim sisteminde okul başarısına atfedilen ehemmiyet ve öğretmenlerin otorite figürleri olarak çocukların hayatındaki rolleri düşünüldüğünde, okul ortamının öğrencilerin kendi kararlarını vermeleri için gereken kaideleri karşılamayabileceği, çocukların ya da ebeveynlerin kendilerini baskı altında hissedebileceği ve özgürce seçim yapamadığı durumlar olabilir.”
“Zorunlu ve seçmeli dersler din yahut inanç özgürlüğü bakımından gerekli şartları sağlamıyor”
“Türkiye’nin taraf olduğu memleketler arası mukaveleler, çocuğun din ve inanç özgürlüğünün teminat altına alınmasını, çocukların dini endoktrinasyona karşı korunmasını, okullarda sunulacak rastgele bir dini eğitimin çocukların, ebeveynlerinin ya da yasal vasilerinin beklentilerine uygun ve ayrımcılık doğurmayan seçeneklerle bir arada sunulmasını koşul koşuyor.
Birinci ve ortaöğretimde sunulan zarurî ve seçmeli dersler de din yahut inanç özgürlüğü bakımından gerekli şartları sağlamıyor; “Çocuk haklarının gerekleriyle ilgili üniversal insan hakları normları ve standartlarıyla uyumlu, farklı kesitlerin taleplerini ve gereksinimlerini dikkate alan bir modelin geliştirilmesi temel bir gereksinim olarak geçerliliğini koruyor.”
İlgili memleketler arası insan hakları norm ve standartlarına göre tarafsızlık, nesnellik ve çoğulculuk prensiplerini gözetmeyen bir din dersi devlet okullarında zarurî olarak sunulamaz.
Fakat din, ahlak ve pahalar eğitimi kavramlarının sonlarının net olmaması ve çoğulculuk prensibinin uygulamadaki karşılığının yoruma açık olması, din eğitimi ögeleri barındıran eğitimlerin Türkiye’de sırf ya da yüklü olarak Sünni İslam temel alınarak sunulmasına yol açabilir.”
“Türkiye’nin tarafı olduğu memleketler arası kontratlarla garanti altına alınan bir dizi hakkın ihlali”
“Çoğunlukçu, ahlakı dindarlığa, dini de tek bir hükümran inanca indirgeyen eğitim programları çocukların “kendi kültürel kimliklerine büsbütün saygılı, kaliteli eğitim alma” haklarını ihlal eder.
Din ve inanç özgürlüğünü teminat altına alan ve eğitime erişim hakkını düzenleyen sözleşmeler bu hakların ayrımcılık yapılmaksızın sağlanması yükümlülüğünü getirir. Ayrıyeten, Çocuk Haklarına Dair Mukavele (ÇHS) çocuğun dinini yahut inancını açıklamaya zorlanmamasını teminat altına alır.
Birleşmiş Milletler Din yahut İnanç Özgürlüğü Özel Raportörü, dini azınlıkların okulda “toplumun geneline asimile olmaya sevk etme niyetiyle yapılan ayrımcılık, zorbalık ve baskıdan” korkabileceklerini belirtmiştir; erken çocukluk periyodunda çocuklar bahsi geçen muhtemel baskının ziyanlı tesirleri karşısında bilhassa kırılgandırlar.
Bu bağlamda, okul öncesi düzeyinde din eğitimi verilmesine ait tavsiye sonucu, uygulandığı takdirde, ÇHS başta olmak üzere Türkiye’nin tarafı olduğu milletlerarası mukavelelerle garanti altına alınan bir dizi hakkın ihlali manasına gelecektir.”
“Dini referanslar içeren ahlak eğitimi ile kıymetler eğitiminin biroldukça açıdan sıkıntılara yol açacaktır”
“Çocuk gelişmenine ait bilimsel alanyazın ve ilgili insan hakları ile çocuk hakları norm ve standartları temel alındığında, okul öncesinde din eğitiminin ve/ya dini referanslar içeren ahlak eğitimi ile pahalar eğitiminin birfazlaca açıdan sıkıntılara yol açacağı açıktır.
İnanca yönelik her türlü dayatma geçmişte olduğu üzere öbür toplumsal tansiyonlara ve ayrışmalara niye olmakta ve bir ortada yaşama külçeşidini olumsuz etkilemektedir.
Okul öncesi devirde din eğitimine yönelik, metoda ters halde alınan tavsiye sonucunın çocuklar üzerinde gelişimsel ve ruhsal olumsuz tesirleri ile toplumsal barış için olumsuz sonuçları olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Şura ihtisas kurullarında alınan tavsiye kararları, uygulamaya geçirilmedilk evvel bilimsel araştırmaların gösterdiği deliller çerçevesinde ve çocuk hakları norm ve standartları ile ulusal mevzuat doğrultusunda değerlendirilmelidir.”
Yapılan değerlendirmede, “Erken çocukluk devrinde, din, ahlak ya da kıymetler eğitimi ismi altında, bu öğelerin çocuklara tanıtılması ve/veya empoze edilmesi, çocuğun zihninde mana veremediği kanıların yahut karışıklığın, kimi birtakım da endişelerin oluşmasına yol açabilir.” sözleri kullanıldı.
Çocukların erken devirde soyut öğeleri anlamdıramayacağı vurgulanan açıklamada, “Belirli bir dine yönelik tanıtılan öğeler (tanrı, dualar, cennet, cehennem, ibadet gibi) toplumdan topluma ve farklı inanç kümeleri içinde değişmekte ve birebir toplulukta bile herkes tarafınca tıpkı biçimde algılanmamaktadır. Ayrıyeten, bilimsel alanyazının işaret ettiği üzere, çocuklar erken çocukluk periyodunda soyut öğeleri anlamlandıramaz ve daha epeyce somut objeler üzerinde düşünürler” denildi.
Bianet’in haberine göre şûrada gündeme gelen “değerler eğitimi” ve “ahlak eğitiminin”, kozmik tarifine ve bilimsel eğitim yaklaşımlarına uyacak biçimde kurgulanması gerektiğine işaret eden ERG ve AÇEV, din eğitiminin ise bu vakitte çocuklara verilecek eğitimin ortasında yer almamasını vurguladı.
Açıklamadan öne çıkan noktalar şöyleki:
“Çocuklardan dini kurallara göre hareket etmelerini beklemek genel eğitim yaklaşımına uymaz”
“Gelişimsel özellikleri niçiniyle, çocuklardan erken çocukluk devrinde, bu olguları/kavramları anlamalarını ve hatta aşikâr dini kurallara nazaran hareket etmelerini beklemek genel eğitim yaklaşımının da maksatlarına uymaz.
Kelam konusu tavsiye sonucu hem çocuk gelişimi bakımından tıpkı vakitte din yahut inanç özgürlüğü ile çoğulculuk unsuru ve ayrımcılık yasağı bağlamında sıkıntılıdır. “
“Çocuklar ailelerinden ve mensubu oldukları topluluklardan bağımsız olarak da hak sahipleridir”
“Birleşmiş Milletler Din yahut İnanç Özgürlüğü Özel Raportörü, çocukların “ailelerinden ve mensubu oldukları topluluklardan bağımsız olarak da hak sahipleri” olduğunu vurgular; Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi (ÇHK) ise çocukların kendilerine dair karar süreçlerine iştirak haklarını, bu hakkın yaşla sonlandırılmaması gerektiğinin altını çizerek garanti altına alır.”
Çocukların kendilerini söz edebilmeleri ve iştirak sağlayabilmeleri için onlara “şeffaf ve bilgilendirici, istekli, saygılı, ilgili, çocuk dostu, kapsayıcı, eğitimle desteklenmiş, emniyetli ve riske karşı hassas ve hesap verebilir” ortamlar sağlamak devletlerin nazaranvidir.
Birleşmiş Milletler Din yahut İnanç Özgürlüğü Özel Raportörü’nün vurguladığı üzere mevcut eğitim sisteminde okul başarısına atfedilen ehemmiyet ve öğretmenlerin otorite figürleri olarak çocukların hayatındaki rolleri düşünüldüğünde, okul ortamının öğrencilerin kendi kararlarını vermeleri için gereken kaideleri karşılamayabileceği, çocukların ya da ebeveynlerin kendilerini baskı altında hissedebileceği ve özgürce seçim yapamadığı durumlar olabilir.”
“Zorunlu ve seçmeli dersler din yahut inanç özgürlüğü bakımından gerekli şartları sağlamıyor”
“Türkiye’nin taraf olduğu memleketler arası mukaveleler, çocuğun din ve inanç özgürlüğünün teminat altına alınmasını, çocukların dini endoktrinasyona karşı korunmasını, okullarda sunulacak rastgele bir dini eğitimin çocukların, ebeveynlerinin ya da yasal vasilerinin beklentilerine uygun ve ayrımcılık doğurmayan seçeneklerle bir arada sunulmasını koşul koşuyor.
Birinci ve ortaöğretimde sunulan zarurî ve seçmeli dersler de din yahut inanç özgürlüğü bakımından gerekli şartları sağlamıyor; “Çocuk haklarının gerekleriyle ilgili üniversal insan hakları normları ve standartlarıyla uyumlu, farklı kesitlerin taleplerini ve gereksinimlerini dikkate alan bir modelin geliştirilmesi temel bir gereksinim olarak geçerliliğini koruyor.”
İlgili memleketler arası insan hakları norm ve standartlarına göre tarafsızlık, nesnellik ve çoğulculuk prensiplerini gözetmeyen bir din dersi devlet okullarında zarurî olarak sunulamaz.
Fakat din, ahlak ve pahalar eğitimi kavramlarının sonlarının net olmaması ve çoğulculuk prensibinin uygulamadaki karşılığının yoruma açık olması, din eğitimi ögeleri barındıran eğitimlerin Türkiye’de sırf ya da yüklü olarak Sünni İslam temel alınarak sunulmasına yol açabilir.”
“Türkiye’nin tarafı olduğu memleketler arası kontratlarla garanti altına alınan bir dizi hakkın ihlali”
“Çoğunlukçu, ahlakı dindarlığa, dini de tek bir hükümran inanca indirgeyen eğitim programları çocukların “kendi kültürel kimliklerine büsbütün saygılı, kaliteli eğitim alma” haklarını ihlal eder.
Din ve inanç özgürlüğünü teminat altına alan ve eğitime erişim hakkını düzenleyen sözleşmeler bu hakların ayrımcılık yapılmaksızın sağlanması yükümlülüğünü getirir. Ayrıyeten, Çocuk Haklarına Dair Mukavele (ÇHS) çocuğun dinini yahut inancını açıklamaya zorlanmamasını teminat altına alır.
Birleşmiş Milletler Din yahut İnanç Özgürlüğü Özel Raportörü, dini azınlıkların okulda “toplumun geneline asimile olmaya sevk etme niyetiyle yapılan ayrımcılık, zorbalık ve baskıdan” korkabileceklerini belirtmiştir; erken çocukluk periyodunda çocuklar bahsi geçen muhtemel baskının ziyanlı tesirleri karşısında bilhassa kırılgandırlar.
Bu bağlamda, okul öncesi düzeyinde din eğitimi verilmesine ait tavsiye sonucu, uygulandığı takdirde, ÇHS başta olmak üzere Türkiye’nin tarafı olduğu milletlerarası mukavelelerle garanti altına alınan bir dizi hakkın ihlali manasına gelecektir.”
“Dini referanslar içeren ahlak eğitimi ile kıymetler eğitiminin biroldukça açıdan sıkıntılara yol açacaktır”
“Çocuk gelişmenine ait bilimsel alanyazın ve ilgili insan hakları ile çocuk hakları norm ve standartları temel alındığında, okul öncesinde din eğitiminin ve/ya dini referanslar içeren ahlak eğitimi ile pahalar eğitiminin birfazlaca açıdan sıkıntılara yol açacağı açıktır.
İnanca yönelik her türlü dayatma geçmişte olduğu üzere öbür toplumsal tansiyonlara ve ayrışmalara niye olmakta ve bir ortada yaşama külçeşidini olumsuz etkilemektedir.
Okul öncesi devirde din eğitimine yönelik, metoda ters halde alınan tavsiye sonucunın çocuklar üzerinde gelişimsel ve ruhsal olumsuz tesirleri ile toplumsal barış için olumsuz sonuçları olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Şura ihtisas kurullarında alınan tavsiye kararları, uygulamaya geçirilmedilk evvel bilimsel araştırmaların gösterdiği deliller çerçevesinde ve çocuk hakları norm ve standartları ile ulusal mevzuat doğrultusunda değerlendirilmelidir.”