ALİ YILDIRIM
Otomotiv dalı kuvvetli bir viraj ortasında. Yüksek kurla bir arada mevcut vergi sistemi kesimi düzgünce belirsizliğin içine itti. Ağustos ayında gerçekleşen matrah artışının bile Ekim 2021’e bakıldığında kararı kalmadı. Bunun üzerine pandemiyle bir arada tanıştığımız çip krizi tedarik müddetlerini yok etti ve olmayan araca talep patladı. Mevzu hakkında Karar’a özel açıklamalarda bulunan Hyundai Türkiye Genel Müdürü Murat Berkel, vergi sistemi ve yüksek kuru yorumladı.
Aslında tüketicilerin TL’nin bedelini müdafaaya çalıştıklarını anlatan Berkel, bunu ya kurla ya da araçla yapmaya çalıştıklarını söylemiş oldu. Pandemidilk evvel 100 bin liralık araçların artık 200 bin lira üzerinde olduğunu belirten Berkel, gelirlerinin tıpkı biçimde artmadığını vurguladı.
Yüksek kurun otomotiv bölümünün de işine gelmediğine dikkat çeken Berkel “Mevcut vergi sistemi herkesi zorluyor. Bizi de müşteriyi de zorluyor. Ani matrah artışlarından dolayı birtakım spektlerde badire yaratıyor. Birtakım araçları üretimden kaldırmak zorunda kalıyor. Sil baştan bir sistemin oluşturulması gerekiyor. Lakin maalesef devlet ayağında bu manada bir efor ve çalışma yok. Biroldukça kesim kurla geliyor.
Artırım yapmak zorunda kalıyoruz. Kurdaki süratli değişimden dolayı euro bazında sattığımız araç gelene kadar kur çıkıyor ortadaki ziyanı nasıl kapatacağız? Mecburen artışa gidiyoruz” dedi. Vakit zaman kârdan bile feragat ettiklerine değinen Berkel şöyleki konuştu: “Önceki sene ÖTV’de değişimden dolayı talep artışından dolayı fazla sipariş verdik.
Ansızın ÖTV tekrar yükseldi. 4 ay ziyan ettik. Biz kurdaki her değişimden kâr etmeye çalışmıyoruz. Gelen malı yerine koymaya çalışıyoruz. Geçmiş senelerda kur sabit olduğu için yüzde 1 falan artırım yapardık.” Gelirlerin düştüğünü söz eden Berkel, artık araç satışının yüzde 50’lik ÖTV diliminde olan modellerde döndüğünü söylemiş oldu.
Berkel “Beşerler artık gelir olmadığı için yüzde 50 dilimindeki araçlara yöneldi. Rastgele bir marka da yüzde 50 diliminde olmayan yerli aracı biraz daha fazla üretmeye başladı. Bizde i10, i20 ve Bayon yüklü olarak yüzde 50 diliminde olduğu için biraz rahatladık. Artık kur artsa bile risk ortadan kalktı. Bugün ÖTV matrah güncellemesi yapmasalardı birden fazla araç yüzde 80 ÖTV’lik dilime girecekti. Kurla birlikte personellik de ucuzladı ve neredeyse Çin’in altına düştü. Arz talebi karşılayamadığı için otomotivde 2. el ve sıfır içinde fark kalmadı” diye konuştu.
5 YILLIK PLANLARIMIZ GÜNLÜĞE DÖNDÜ
Çip krizinden dolayı şu an araç stoklarının neredeyse yok olduğuna değinen Murat Berkel “Fabrika neyi üretebileceğini söylüyor.
Bizde talep olduğu için alabiliriz diyoruz. Başa baş stoklarla gidiyoruz. Ne geliyorsa gidiyor. Tabi bütün modellerde bu biçimde değil. Piyasa şu anda yüzde 50 ÖTV dilimindeki araçlar üzerinden dönüyor. Burada da yerli üretici avantajlı pozisyonda. Yüzde 80 ÖTV olanlar biraz daha yavaş. örneğin elimizde Tucson var. Lakin evvelce stok demeyeceğimiz 300-500 adede stok demeye başladık. Otomotiv son 2 yıldır inanılmaz bir yatırım aracı olarak kullanılmaya başlandı” diye konuştu. Çip krizi ve tedarik sıkıntısında fabrikanın İzmit’te olmasından dolayı avantajlı olduklarını söyleyen Berkel şöyleki devam etti: “Fabrikayla yakın temas ortasındayız. Oluşan değişikliklere nazaran aksiyon alabiliyoruz. Otomatik vites araç üretemediği vakit benim haberim oluyor. Biz de otomatik talep eden pazarların boşluğunu doldurup ve siparişimizi artırıp o araçları yurt içine çekiyoruz.
anda olmayan araçları da satıyoruz. Piyasalardaki zahmetten dolayı 5 yıllık planlar yıllıktan aylığa, aylıktan günlüğe düştü. Artık de anlık değişebiliyor. Günde 3 sefer üretimle ilgili planlama değişebiliyor. Evvelden 5 yıllık planın saniyesi hatta salisesi belirliydi. Artık maalesef kesim tedarik sorunu ve çip krizi bu durumu bilakis çevirdi. Pazarın nereye gideceği nasıl şekilleneceğini bilmenin imkânı yok artık.”
AVRUPA’NIN İSTEMEDİĞİ TÜRKİYE’DE YOK SATTI
Hyundai Assan fabrikasının İzmit’teki pozisyonundan dolayı avantajlı olduğuna değinen Murat Berkel, tedarik sorunu yaşamadıklarını belirtti. Üretim tarafınca örnek veren Berkel “Hyundai’nin İzmit fabrikası Avrupa için üretilen araçlarda ön kamera kaidesi bulunuyor. İç piyasada bu biçimde bir mecburilik yok. Ön kamerada tedarik ezası yaşanıyor.
Avrupa’nın istediği 5 bin aracın anca 3-4 bini üretilebiliyor. Artan bin adetlik ön kamerasız aracı Türkiye’de o denli bir mecburilik olmadığı için biz rahatlıkla alabiliyoruz. bu biçimdece iç piyasada zahmet hayatıyoruz. Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim bu biçimde gittik” sözlerini kullandı.
BUGÜN ALMADIĞINIZ ESER YARIN ZAMLANIYOR
Aracın fiyatı arttıkça vergisi de artıyor. Yüzde 80 ÖTV’li modellere değinen Murat Berkel “Bu oran geçildiği vakit fiyat önemli oranda artıyor. A, B yahut C segmentinden araç alan müşteri profili aşikâr. Bu sınıfta araç alan müşteri hayli fazla para ödemek istemiyor. Ya da bütçesine uymuyor. Yüklü talep A, B ve C’nin büyük kısmında yüzde 50 ÖTV’yi geçmeyen segmentte oluyor. Bugün almadığınız eser yarın zamlanabiliyor. Kurun artmasını en çok istemeyen bölüm biziz. Zira en çok biz etkileniyoruz” dedi.
İZMİT’TEN BEKLENTİNİN ÜSTÜNDE ARAÇ ALDIK
Hyundai’nin maksatlarını şimdi tutturduğunu anlatan Murat Berkel kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Biz amaçlarımızı geçen yılla kıyasladığımızda yaklaşık yüzde 60’ın üzerinde artış yaşadık. Pazar yüzde 36 daralırken biz artış kaydettik. Şu ana kadar 29 bin araç sattık. Temmuz, Ağustos ve Eylül olmak üzere 3 aylık devirde bizim pazar hissemizi yaklaşık yüzde 8 civarıydı. İzmit fabrikamızdan beklentimizin hayli üzerinde araç aldık. Talepte bulunduk desteklediler. Biz olağan planlarımızın üzerinde araç talep ettik. Pazarda muhtemel çip krizinde artı yaratırız diye ve yarattık. Pazar hissemiz 3 aylık devirde yüzde 8, yıllık süreçte yüzde 5,3 oldu. Geçen sene 3,7 idi. Biz düşen pazarda elimizde araç olduğu için küçülen pazarda büyüdük.”
Arabaya 3 ayda 150 bin lira artırım
TL tarihinin en makûs periyoduna imza atarken, ithal yüklü giden otomotiv bölümü de yüksek kurdan nasibini alıyor. Matrah öncesi fiyatlar fazlacatan geçilirken, bizim tablomuzdaki modellere nazaran, 150 bin liraya yaklaşan kur ve ÖTV farkı gerçekleşti.
Son yükselen kur ile bir arada TL tarihinin en makus devrine imza attı. İthal yüklü giden otomotiv bölümü de kurun huysuzlanmasından bile anında etkileniyor.
Matrah öncesi fiyatlar oldukcatan geçilirken, bizim tablomuzdaki modellere göre, 150 bin liraya yaklaşan kur ve ÖTV farkı gerçekleşti. Ağustos 2021’de matrah artışıyla bir arada fiyatı düşen modellerin 3 aylık süreçte etiketlerde sert artışlar görüldü. Dilimin biraz daha aşağısında kalan modellerde yüzde 3 ila yüzde 65 içinde artışlar görüldü. Fiyat farkları o periyoda göre, 150 bin liraları aştı. Biroldukca arabanın fiyatı matrah öncesi periyodu bile geçti.
Kimi markaların fiyat listelerinde ise kıpırdama olmadı. 11 Ağustos 2021’de hazırladığımız liste karşısında bugün yeni fiyatlara baktığımızda 15 modelin 6’sı matrah öncesini bile oldukçatan aştı. Listede yalnızca Toyota’nın birtakım modellerinde fiyat sabit kaldı.
‘Gidecek yol kalmadı gerçeklerle yüzleşiyoruz’
TAYSAD Lideri Albert Saydam “Herkes 2020’ye nazaran yüzde 10-12, bölgeye göre 14’lük büyümelerden bahsediyordu. Şu anda artık sene biterken, gidecek yol da kalmadığından dolayı gerçeklerle yüzleşiyoruz. Şu andaki gözüken kestirimler yüzde 1 mertebesinde, geçen seneye göre bir büyüme olacağı” dedi.
Dünya tedarik sistemini kasıp kavuran çip krizi, bilhassa otomotiv kesimini büyük bir sekteye uğrattı. Bu mevzuda açıklamalarda bulunan Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Lideri Albert Saydam “Herkes 2020’ye göre yüzde 10-12, bölgeye bakılırsa 14’lük büyümelerden bahsediyordu. Şu anda artık sene biterken, gidecek yol da kalmadığından dolayı gerçeklerle yüzleşiyoruz. Şu andaki gözüken kestirimler yüzde 1 mertebesinde, geçen seneye nazaran bir büyüme olacağı. Açıkça söyleyeyim bu sayının da gerçekleşmesi temelinde net değil. Daha düşmesi kelam konusu” dedi. Türkiye’nin üretim olarak 13’üncü sırada kaldığını anlatan Saydam “Son 5-6 seneye göre en güzel durum üzere gözüküyor lakin daima 15 ila 13 içinde sıkışmış durumdayız” diye konuştu. Şu andaki gündemin hayli daha kısa vadeli olduğunu anlatan Saydam, gündemde âlâ bir haber olmadığını ve kesimin negatif bir ajanda ile karşı kaşıya kaldığının altını çizdi.
Saydam şöyleki devam etti:
“Biliyorsunuz dünya otomotiv endüstrinde bu sene 210 milyar dolarlık bir kayıptan bahsediliyordu. Şu anda bu sayı 250 milyar dolara gerçek gidiyor. Dünya otomotiv ticaretindeki payımızda yaklaşık 1,5 ila yüzde 1,7’dir. ötürüsıyla sıradan bir hesapla bizim de yaklaşık olarak 3 milyar dolarlık, 3-4 milyar dolarlık bir kaybımız var. Biz derken Türk otomotiv sanayi, tedarik ve ana sanayi dahil.” Elektrikli araç dalından de bahseden Saydam şunları ekledi: “2035 yahut 2040’tan evvelce elektrikleşme olmaz derken ülkeler, kentler, belediyeler teker teker kentlerinde yahut pazarlarında elektrik yahut sıfır emisyonlu araç dışında, içten yanmalı araçlara müsaade etmeyecekleri tarafında açıklamalar yapıyor. Takvimlerini öne çekiyor. En sonunda 2030’ların başı derken şu anda 2025’lere kadar, takvim çekilmiş durumda. Ve daima elektrikleşmenin öne çekilen bir takvimi var. Pazar üstündeki, sanayi üstündeki baskı artıyor.”
Otomotiv dalı kuvvetli bir viraj ortasında. Yüksek kurla bir arada mevcut vergi sistemi kesimi düzgünce belirsizliğin içine itti. Ağustos ayında gerçekleşen matrah artışının bile Ekim 2021’e bakıldığında kararı kalmadı. Bunun üzerine pandemiyle bir arada tanıştığımız çip krizi tedarik müddetlerini yok etti ve olmayan araca talep patladı. Mevzu hakkında Karar’a özel açıklamalarda bulunan Hyundai Türkiye Genel Müdürü Murat Berkel, vergi sistemi ve yüksek kuru yorumladı.
Aslında tüketicilerin TL’nin bedelini müdafaaya çalıştıklarını anlatan Berkel, bunu ya kurla ya da araçla yapmaya çalıştıklarını söylemiş oldu. Pandemidilk evvel 100 bin liralık araçların artık 200 bin lira üzerinde olduğunu belirten Berkel, gelirlerinin tıpkı biçimde artmadığını vurguladı.
Yüksek kurun otomotiv bölümünün de işine gelmediğine dikkat çeken Berkel “Mevcut vergi sistemi herkesi zorluyor. Bizi de müşteriyi de zorluyor. Ani matrah artışlarından dolayı birtakım spektlerde badire yaratıyor. Birtakım araçları üretimden kaldırmak zorunda kalıyor. Sil baştan bir sistemin oluşturulması gerekiyor. Lakin maalesef devlet ayağında bu manada bir efor ve çalışma yok. Biroldukça kesim kurla geliyor.
Artırım yapmak zorunda kalıyoruz. Kurdaki süratli değişimden dolayı euro bazında sattığımız araç gelene kadar kur çıkıyor ortadaki ziyanı nasıl kapatacağız? Mecburen artışa gidiyoruz” dedi. Vakit zaman kârdan bile feragat ettiklerine değinen Berkel şöyleki konuştu: “Önceki sene ÖTV’de değişimden dolayı talep artışından dolayı fazla sipariş verdik.
Ansızın ÖTV tekrar yükseldi. 4 ay ziyan ettik. Biz kurdaki her değişimden kâr etmeye çalışmıyoruz. Gelen malı yerine koymaya çalışıyoruz. Geçmiş senelerda kur sabit olduğu için yüzde 1 falan artırım yapardık.” Gelirlerin düştüğünü söz eden Berkel, artık araç satışının yüzde 50’lik ÖTV diliminde olan modellerde döndüğünü söylemiş oldu.
Berkel “Beşerler artık gelir olmadığı için yüzde 50 dilimindeki araçlara yöneldi. Rastgele bir marka da yüzde 50 diliminde olmayan yerli aracı biraz daha fazla üretmeye başladı. Bizde i10, i20 ve Bayon yüklü olarak yüzde 50 diliminde olduğu için biraz rahatladık. Artık kur artsa bile risk ortadan kalktı. Bugün ÖTV matrah güncellemesi yapmasalardı birden fazla araç yüzde 80 ÖTV’lik dilime girecekti. Kurla birlikte personellik de ucuzladı ve neredeyse Çin’in altına düştü. Arz talebi karşılayamadığı için otomotivde 2. el ve sıfır içinde fark kalmadı” diye konuştu.
5 YILLIK PLANLARIMIZ GÜNLÜĞE DÖNDÜ
Çip krizinden dolayı şu an araç stoklarının neredeyse yok olduğuna değinen Murat Berkel “Fabrika neyi üretebileceğini söylüyor.
Bizde talep olduğu için alabiliriz diyoruz. Başa baş stoklarla gidiyoruz. Ne geliyorsa gidiyor. Tabi bütün modellerde bu biçimde değil. Piyasa şu anda yüzde 50 ÖTV dilimindeki araçlar üzerinden dönüyor. Burada da yerli üretici avantajlı pozisyonda. Yüzde 80 ÖTV olanlar biraz daha yavaş. örneğin elimizde Tucson var. Lakin evvelce stok demeyeceğimiz 300-500 adede stok demeye başladık. Otomotiv son 2 yıldır inanılmaz bir yatırım aracı olarak kullanılmaya başlandı” diye konuştu. Çip krizi ve tedarik sıkıntısında fabrikanın İzmit’te olmasından dolayı avantajlı olduklarını söyleyen Berkel şöyleki devam etti: “Fabrikayla yakın temas ortasındayız. Oluşan değişikliklere nazaran aksiyon alabiliyoruz. Otomatik vites araç üretemediği vakit benim haberim oluyor. Biz de otomatik talep eden pazarların boşluğunu doldurup ve siparişimizi artırıp o araçları yurt içine çekiyoruz.
anda olmayan araçları da satıyoruz. Piyasalardaki zahmetten dolayı 5 yıllık planlar yıllıktan aylığa, aylıktan günlüğe düştü. Artık de anlık değişebiliyor. Günde 3 sefer üretimle ilgili planlama değişebiliyor. Evvelden 5 yıllık planın saniyesi hatta salisesi belirliydi. Artık maalesef kesim tedarik sorunu ve çip krizi bu durumu bilakis çevirdi. Pazarın nereye gideceği nasıl şekilleneceğini bilmenin imkânı yok artık.”
AVRUPA’NIN İSTEMEDİĞİ TÜRKİYE’DE YOK SATTI
Hyundai Assan fabrikasının İzmit’teki pozisyonundan dolayı avantajlı olduğuna değinen Murat Berkel, tedarik sorunu yaşamadıklarını belirtti. Üretim tarafınca örnek veren Berkel “Hyundai’nin İzmit fabrikası Avrupa için üretilen araçlarda ön kamera kaidesi bulunuyor. İç piyasada bu biçimde bir mecburilik yok. Ön kamerada tedarik ezası yaşanıyor.
Avrupa’nın istediği 5 bin aracın anca 3-4 bini üretilebiliyor. Artan bin adetlik ön kamerasız aracı Türkiye’de o denli bir mecburilik olmadığı için biz rahatlıkla alabiliyoruz. bu biçimdece iç piyasada zahmet hayatıyoruz. Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim bu biçimde gittik” sözlerini kullandı.
BUGÜN ALMADIĞINIZ ESER YARIN ZAMLANIYOR
Aracın fiyatı arttıkça vergisi de artıyor. Yüzde 80 ÖTV’li modellere değinen Murat Berkel “Bu oran geçildiği vakit fiyat önemli oranda artıyor. A, B yahut C segmentinden araç alan müşteri profili aşikâr. Bu sınıfta araç alan müşteri hayli fazla para ödemek istemiyor. Ya da bütçesine uymuyor. Yüklü talep A, B ve C’nin büyük kısmında yüzde 50 ÖTV’yi geçmeyen segmentte oluyor. Bugün almadığınız eser yarın zamlanabiliyor. Kurun artmasını en çok istemeyen bölüm biziz. Zira en çok biz etkileniyoruz” dedi.
İZMİT’TEN BEKLENTİNİN ÜSTÜNDE ARAÇ ALDIK
Hyundai’nin maksatlarını şimdi tutturduğunu anlatan Murat Berkel kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Biz amaçlarımızı geçen yılla kıyasladığımızda yaklaşık yüzde 60’ın üzerinde artış yaşadık. Pazar yüzde 36 daralırken biz artış kaydettik. Şu ana kadar 29 bin araç sattık. Temmuz, Ağustos ve Eylül olmak üzere 3 aylık devirde bizim pazar hissemizi yaklaşık yüzde 8 civarıydı. İzmit fabrikamızdan beklentimizin hayli üzerinde araç aldık. Talepte bulunduk desteklediler. Biz olağan planlarımızın üzerinde araç talep ettik. Pazarda muhtemel çip krizinde artı yaratırız diye ve yarattık. Pazar hissemiz 3 aylık devirde yüzde 8, yıllık süreçte yüzde 5,3 oldu. Geçen sene 3,7 idi. Biz düşen pazarda elimizde araç olduğu için küçülen pazarda büyüdük.”
Arabaya 3 ayda 150 bin lira artırım
TL tarihinin en makûs periyoduna imza atarken, ithal yüklü giden otomotiv bölümü de yüksek kurdan nasibini alıyor. Matrah öncesi fiyatlar fazlacatan geçilirken, bizim tablomuzdaki modellere nazaran, 150 bin liraya yaklaşan kur ve ÖTV farkı gerçekleşti.
Son yükselen kur ile bir arada TL tarihinin en makus devrine imza attı. İthal yüklü giden otomotiv bölümü de kurun huysuzlanmasından bile anında etkileniyor.
Matrah öncesi fiyatlar oldukcatan geçilirken, bizim tablomuzdaki modellere göre, 150 bin liraya yaklaşan kur ve ÖTV farkı gerçekleşti. Ağustos 2021’de matrah artışıyla bir arada fiyatı düşen modellerin 3 aylık süreçte etiketlerde sert artışlar görüldü. Dilimin biraz daha aşağısında kalan modellerde yüzde 3 ila yüzde 65 içinde artışlar görüldü. Fiyat farkları o periyoda göre, 150 bin liraları aştı. Biroldukca arabanın fiyatı matrah öncesi periyodu bile geçti.
Kimi markaların fiyat listelerinde ise kıpırdama olmadı. 11 Ağustos 2021’de hazırladığımız liste karşısında bugün yeni fiyatlara baktığımızda 15 modelin 6’sı matrah öncesini bile oldukçatan aştı. Listede yalnızca Toyota’nın birtakım modellerinde fiyat sabit kaldı.
‘Gidecek yol kalmadı gerçeklerle yüzleşiyoruz’
TAYSAD Lideri Albert Saydam “Herkes 2020’ye nazaran yüzde 10-12, bölgeye göre 14’lük büyümelerden bahsediyordu. Şu anda artık sene biterken, gidecek yol da kalmadığından dolayı gerçeklerle yüzleşiyoruz. Şu andaki gözüken kestirimler yüzde 1 mertebesinde, geçen seneye göre bir büyüme olacağı” dedi.
Dünya tedarik sistemini kasıp kavuran çip krizi, bilhassa otomotiv kesimini büyük bir sekteye uğrattı. Bu mevzuda açıklamalarda bulunan Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Lideri Albert Saydam “Herkes 2020’ye göre yüzde 10-12, bölgeye bakılırsa 14’lük büyümelerden bahsediyordu. Şu anda artık sene biterken, gidecek yol da kalmadığından dolayı gerçeklerle yüzleşiyoruz. Şu andaki gözüken kestirimler yüzde 1 mertebesinde, geçen seneye nazaran bir büyüme olacağı. Açıkça söyleyeyim bu sayının da gerçekleşmesi temelinde net değil. Daha düşmesi kelam konusu” dedi. Türkiye’nin üretim olarak 13’üncü sırada kaldığını anlatan Saydam “Son 5-6 seneye göre en güzel durum üzere gözüküyor lakin daima 15 ila 13 içinde sıkışmış durumdayız” diye konuştu. Şu andaki gündemin hayli daha kısa vadeli olduğunu anlatan Saydam, gündemde âlâ bir haber olmadığını ve kesimin negatif bir ajanda ile karşı kaşıya kaldığının altını çizdi.
Saydam şöyleki devam etti:
“Biliyorsunuz dünya otomotiv endüstrinde bu sene 210 milyar dolarlık bir kayıptan bahsediliyordu. Şu anda bu sayı 250 milyar dolara gerçek gidiyor. Dünya otomotiv ticaretindeki payımızda yaklaşık 1,5 ila yüzde 1,7’dir. ötürüsıyla sıradan bir hesapla bizim de yaklaşık olarak 3 milyar dolarlık, 3-4 milyar dolarlık bir kaybımız var. Biz derken Türk otomotiv sanayi, tedarik ve ana sanayi dahil.” Elektrikli araç dalından de bahseden Saydam şunları ekledi: “2035 yahut 2040’tan evvelce elektrikleşme olmaz derken ülkeler, kentler, belediyeler teker teker kentlerinde yahut pazarlarında elektrik yahut sıfır emisyonlu araç dışında, içten yanmalı araçlara müsaade etmeyecekleri tarafında açıklamalar yapıyor. Takvimlerini öne çekiyor. En sonunda 2030’ların başı derken şu anda 2025’lere kadar, takvim çekilmiş durumda. Ve daima elektrikleşmenin öne çekilen bir takvimi var. Pazar üstündeki, sanayi üstündeki baskı artıyor.”